Gösterge Faiz Oranlarında Reform/Değişiklik
Önümüzdeki dönemde bazı mevcut gösterge faiz oranlarının değişerek yerine alternatif gösterge faiz oranlarının yürürlüğe girecek olması nedeniyle, müşterilerimize bu bilgilendirme yazısını hazırladık.
İlgili değişiklik USD LIBOR, EUR LIBOR, GBP LIBOR, JPY LIBOR, EURIBOR, EONIA ve TRLIBOR (tümü “IBOR” olarak ifade edilir) ile ilgilidir. Bunların yerini yeni mevzuat ve piyasa gerekliliklerini karşılayan alternatif gösterge faiz oranları alacak ancak yeniden düzenlenmiş EURIBOR yakın gelecekte de yayınlanmaya devam edecek. Bu kapsamda, gösterge faiz oranlarına dayalı finansal ürün kullanan ve/veya iç süreçleri bu değişiklikten etkilenecek olan müşterilerimizin aşağıdaki bilgileri okumaları faydalı olur.
Gösterge Faiz Oranları Nelerdir?
Gösterge faiz oranları; türev ürünleri, tahviller, krediler ve yapılandırılmış ürünler gibi finansal ürünlerin faiz oranının belirlenmesinde ve bu finansal ürünlerin değerlenmesinde kullanılır.
Finansal sözleşmelerde en yaygın kullanılan gösterge faiz oranı LIBOR (Londra Interbank Teklif Oranı)’dur. Bunun yanı sıra Euro cinsinden sözleşmeler için EURIBOR (Euro Bankalararası Teklif Oranı) ve EONIA (Euro Gecelik Endeksi Ortalaması) kullanılır.
Gösterge Faiz Oranları Neden Reform Edilir ya da Alternatif Faiz Oranları ile Değiştirilir?
2008 global finansal krizden beri finansal piyasalar belirgin bir değişiklik gösterdi. Özellikle bankalararası günlük işlem hacimlerinin azalması ve likidite derinliğinin kaybolması önemli gelişmelerden biri oldu. Bu da Bankalararası Teklif Edilen Oranların (IBOR'lar) yeniden düzenlenmesinde ve alternatiflerin geliştirilmesindeki temel etkenlerden birini oluşturdu. Bu sebeple IBOR’lardan farklı olarak gözlemlenebilir işlemlere dayalı olarak belirlenecek alternatif referans faiz oranlarının kullanımıyla piyasaların sağlam bir temele oturtulması amaçlandı.
Alternatif Referans Faiz Oranları Nedir?
Mevcut gösterge oranların yeniden düzenlenmesi ve mevzuata dayalı gereklilikleri karşılayan yeni oranların geliştirilmesi için bir yol bulmak amacıyla piyasa katılımcıları ve sektörel kuruluşlar tarafından kayda değer miktarda çalışma yapıldı. Sonuç olarak gecelik işlemlere dayalı bir dizi alternatif oran ortaya çıktı. Gerçekleşmiş işlemlere dayalı olarak hesaplanması nedeniyle, piyasayı yansıtma kabiliyeti yüksek olarak tasarlanan bu oranlara, Risksiz Faiz Oranları (RFR) denir. IBOR’lar birden fazla vade (gecelik, 1 ay, 3 ay vb.) için açıklanırken, Risksiz Faiz Oranları gecelik vade için açıklanır. Bununla beraber, IBOR oranlarının hesaplama yönteminde teminatsız borçlanma kotasyonları dikkate alınırken Risksiz Faiz Oranlarının hesaplanmasında genellikle menkul kıymet teminatlı repo piyasaları dikkate alınır.
Risksiz Faiz Oranlarına ilişkin özet bilgileri ve geçiş tarihlerini aşağıdaki tabloda görebilirsiniz.
Bu kapsamda EURIBOR reform süreci 2019'da başarıyla tamamlandı ve öngörülebilir gelecekte yürürlükte kalması bekleniyor. EONIA'nın halefi olan Euro Kısa Vadeli Oran ise ('€STR') şu anda mevcut ve piyasa katılımcıları geçiş sürecindedir.
TRLIBOR’da benzer bir geçişe temel oluşturulması için Borsa İstanbul tarafından 16 Haziran 2019 tarihinde TLREF Türk Lirası Gecelik Referans Faiz Oranı günlük olarak açıklanmaya başlandı. TLREF Kuralları, Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Türkiye Bankalar Birliği, Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği, İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş. ve Borsa İstanbul A.Ş. temsilcilerinden oluşan TLREF Komitesi tarafından oluşturuldu.
TLREF günlük olarak
Borsa İstanbul
websitesinde yayınlanır. Ek olarak TLREF’e dair kuralları bu
link’te bulabilirsiniz.
ING tarafında USDLIBOR ürün geçişinin 2022’nin ilk çeyreğinde başlatılması planlanıyor. Ürün portföyünüze dayalı olarak ilgili ING iş kolları, Finansal Piyasalar veya Ödeme Hizmetleri tarafından size ulaşacağız. Size, EONIA ve LIBOR'lar ile ilgili geçişe ilişkin yeni ürün ve geçiş (fallback) seçenekleri sunacak ve müşteri temsilciniz veya irtibat kişiniz tarafından geçişe ilişkin seçenekleri görüşmek üzere sizinle iletişimde olacağız. ING'nin temsilci (agent) olduğu sendikasyon kredileri için de size ulaşacağız. ING'nin temsilci olmadığı hallerde ise geçişe ilişkin sorularınız için müşteri temsilciniz ile temasa geçebilirsiniz.
Müşterilerimiz Bu Durumdan Nasıl Etkilenebilir?
Uzun bir süredir düzenleyiciler, bazı gösterge faiz oranlarının kaldırılacağını ve yeni mevzuat ve piyasa gerekliliklerini karşılayan alternatif gösterge faiz oranlarıyla değiştirileceğini belirtiyorlardı. Bu yönde yapılan değişiklikler, mevcut durumda müşterilerimize sunabildiğimiz ve gelecekte sunabileceğimiz ürünleri etkileyebilir. Bununla beraber mevcut ürünlerin alternatif gösterge faiz oranlarına uyumlanması için bu ürünlerde çeşitli değişiklikler yapılması gerekebilir.
Risksiz Faiz Oranlarının yayımlanma sıklığında değişiklik olabileceği gibi, söz konusu geçiş ile birlikte gerek mevcut gerekse yeni işlem ve sözleşmelerde, faiz hesaplama metodolojisinin yanı sıra faiz oranının belirlenme zamanı da (ödeme dönemi sonunda belirlenmesi gibi) farklılaşabilir. Bu sebeple, bankamızla gerçekleştirdiğiniz mevcut değişken faizli işlem ve sözleşmelerde ödenmesi gereken faiz tutarlarında değişiklik meydana gelebilir.
Bununla beraber IBOR’un kullanımdan kaldırılacak olması nedeniyle, mevcut sözleşmelerinize geçiş sürecini düzenleyen bir “sözleşmesel yedek faiz hükmü”nün (“fallback clause”) eklenmesi gerekebilir. Bankamız, ilerleyen dönemlerde müşterilerimiz ile mevcut sözleşmelerin güncellemesi için iletişime geçebilir.
ING Bu Süreçte Ne Yapacak?
ING olarak alternatif gösterge faiz oranlarına geçişi sorunsuz bir şekilde gerçekleştirmek için düzenleyiciler, endüstri kuruluşları ve ticaret birlikleri ile birlikte çalışıyoruz. Gelişmeleri yakından izliyoruz ve geçişler boyunca müşterilerimizi güncellemeye devam edeceğiz.
Bu kapsamda, ING ve müşterilerimiz için Gösterge Faiz Oranı bağlantılı sözleşmelerin sürekliliğini sağlamak önemlidir. Gerekli olması durumunda, ilerleyen günlerde ilgili değişiklikler için sizinle bağlantıya geçebiliriz.
Size, ilgili geçişe ilişkin yeni ürün ve geçiş (fallback) seçenekleri sunacak ve ilişki yöneticiniz veya irtibat kişiniz tarafından geçişe ilişkin seçenekleri görüşmek üzere size ulaşacağız. ING'nin temsilci (agent) olduğu sendikasyon kredileri için sizinle iletişime geçeceğiz. ING'nin temsilci olmadığı hallerde ise geçişe ilişkin sorularınız için ilişki yöneticiniz veya yerel satış irtibat kişiniz ile görüşebilirsiniz.
Daha Fazla Bilgi İçin,
Türkiye Bankalar Birliği – IBOR Geçiş Süreci ve TLREF Çalışmaları
Dutch Banking Association (NVB)
Working group on euro risk-free rates
Working Group on Sterling Risk-Free Reference Rates
Alternative Reference Rates Committee
The National Working Group on Swiss Franc Reference Rates
Cross-Industry Committee on Japanese Yen Interest Rate Benchmarks
ECB Working group on euro risk-free rates